Sabtu, 18 Agustus 2018

Tembung-Tembung Ngoko, Krama Madya, Krama Inggil

Urutane :

Ngoko->Krama Madya->Krama Inggil.

A.

1. Abang - abrit - abrit
2. Adhi - adhi - rayi
3. Adeg - ngadeg - jumeneng
4. Adoh - tebih - tebih
5. Adus - adus - siram
6. Ajang - ajang - ambeng
7. Aku - kula - kawula, abdi, dalem
8. Ambung - ambung - aras
9. Amit - amit - kulanuwun, nuwun sewu
10. Anak - yoga - putra
11. Anak-anak - anak-anak - peputra
12. Anggo - angge - agem
13. Aran - nama - asma
14. Arep - ajeng, badhe - kersa
15. (pemb) barep - pembajeng - pembajeng
16. Asu - segawon - segawon
17. Aweh - nyukani - maringi
18. Ayo - mangga - sumanga
19. Enya - niki - punika

B.

1. Bali - mantuk - kundur
2. Bantal - bantal - kajang sirah
3. Banyu - toya - toya
4. Bapak - bapak - rama
5. Batur - rencang - abdi
6. Bebed - bebed - nyamping
7. Bebek - kambangan - kambangan
8. Bener - leres - kasinggihan
9. Beras - uwos - uwos
10. Biyen - riyin - rumiyin
11. Bojo - semah - garwa
12. Boreh - boreh - konyoh
13. Buri - wingking - pengkeran
14. Buwang - bucal - kendhang
15. Bebuwang - bebucal - bobotan
16. Buyar - rampung - rampung

C.

1. Carita - cariyos - cariyos
2. Caturan - wicanten - ngendika
3. Cawis - cawis - caos
4. Cekel - cepeng - asta
5. Celeng - andhapan - andhapan
6. Cewok - cawik - cawik
7. Clathu - wicanten - ngendika
8. Cucul - cucul - lukar
9. Cukur - cukur - paras, pangkas
10. Cundhuk - cundhuk - sangsangan

D.

1. Dadi - dados - dados
2. Dalan - radinan - margi
3. Dandan - dandos - busana
4. Deleng - ningali - mriksani
5. Dhewe - piyambak - piyambak
6. Dhuwit - yatra - arta
7. Dolan - dolan - ameng-ameng
8. Doyan - purun - kersa
9. Dudu - sanes - sanes
10. Dulang - ndulang - ndhahari
11. Durung - dereng - dereng
12. Duwe - gadhah - kagungan

E.

1. Eling - eling - emut, enget
2. Embah - embah - eyang
3. Embuh - kirangan - ngapunten
4. Endhem - mendhem - wuru
5. Endi - pundi - pundi
6. Enteni - entosi - rantosi
7. Enyang - awis - awis
8. Epek - pendhet - pundhut
9. Esuk - enjing - enjinge

G.

1. Gajah - liman - liman
2. Gawa - bekta - asta
3. Gawe - damel - damel
4. Gedhe - ageng - ageng
5. Gelang - binggel - binggel
6. Gelem - purun - kersa
7. Gelis - enggal - enggal
8. Gelung - gelung - ukel
9. Geni - latu - latu
10. Godhong - ron - ron
11. Golek - pados - pados
12. Gugah - gugah - wungu
13. Gula - gendhis - gendhis
14. Gunem - gineman - ngandika
15. Guyu - gujeng - gujeng

I.

1. Iket - iket - destar
2. Iki - niki - punika
3. Ilang - ical - ical
4. Imbuh - imbet - tanduk
5. Inep - nyipeng - nyare
6. Ireng - cemeng - cemeng
7. (ng) iring (aken) - ngiringaken - ndherekaken
8. Isa - saged - saged
9. Isin - isin - lingsem
10. Iwak - ulam - ulam
11. Iya - inggih - sendika, nuwun inggih

J.

1. Jaga - jagi - reksa
2. Jago - sawung - sawung
3. Jaluk - nedi - nyuwun
4. Jamu - jampi - loloh
5. Jaran - jaran - titihan
6. Jarit - sinjang - nyamping
7. Jenat - jenat - swargi
8. Jeruk - jeram - jeram
9. Jisim - jisim - layon
10. Joged - joged - beksa
11. Jungkat - serat - pethat
12. Jupuk - pendhet - pundhut

K.

1. Kabeh - sedaya - sedanten
2. Kacamata - kacamripat - kacatingal
3. Kaget - kaget - kejot
4. Kakung - kakang - raka
5. Kalung - kalung - sangsangan
6. Kanggo - kangge - kagem
7. Kandha - sanjang - ngendika
8. Kathok - kathok - lancingan
9. Katur - katur - konjuk
10. Kayu - kajeng - kajeng
11. Kebo - maesa - maesa
12. Kelambi - rasukan - ageman
13. Kelud - kelud - samparan
14. Kembang - sekar - sekar
15. Kemben - kemben - kesemekan
16. Kemul - kemul - singep
17. Keris - dhuwung - wangkingan
18. Kijing - kijing - sekaran
19. Kira - kinten - kinten
20. Kongkon - kengken - utus
21. Kowe - sampeyan - penjenengan
22. Kramas - kramas - jamas
23. Krasan - kraos - kraos
24. Krungu - kepireng - midhanget
25. (di) kubur - dipetak - disarekake
26. Kuburan - kuburan - pasareyan
27. Kurang - kirang - kirang
28. Kuwat - kiyat - kiyat
29. Kuwi - niku - punika

L.

1. Labuh - labet - labet
2. Lagi - saweg - nembe
3. Lair - lair - miyos
4. Lali - supe - kalimengan
5. Lanang - jaler - kakung
6. Lara - sakit - gerah, gering
7. Larang - awis - awis
8. Layang - serat - nawala
9. Lemah - siti + siti
10. Lemu - lema - lema
11. Liwat - langkung - langkung
12. Lunga - kesah - tindak
13. Lelungan - kekesahan - peparan
14. Lungguh - lenggah - pinarak

M.

1. Maca - maca - maos
2. Macan - macan - simo
3. Maling - maling - pandung
4. Mambu - mambet - ngganda
5. Manak - nglairaken - mbabar
6. Mangan - nedha - dhahar
7. Mangkat - bidhal - tindak, jengkar
8. Marang - dhateng - dhateng
9. Mati - pejah - seda, surud
10. Mayit - mayit - layon
11. Melek - melek - wungu
12. Melu - tumut - ndherek
13. Menehi - nyukani - maringi, nyaosi
14. Menjangan - sangsam - sangsam
15. Menyang - dhateng - dhateng
16. Metu - medal - miyos
17. Mikir - manah - nggalih
18. Minggat - mingat - lolos
19. Mlaku - mlampah - tindak
20. Mudhun - mandhap - mandhap
21. Mulang - mucal - mucal
22. Mulih - mantuk - kundur
23. Muni - mungel - mungel
24. Murah - mirah - mirah

N.

1. Nandur - nanem - nanem
2. Nangis - nangis, mular - muwun
3. Nepsu - nepsu - duka
4. Nom - nem - timur
5. Nunggang - numpak - nitih
6. Ngadeg - ngadeg - jumeneng
7. Nganggo - ngangge - ngagem
8. Ngarep - ngajeng - ngarsa
9. Ngaso - kendel - kendel
10. Ngelu - ngelu - puyeng
11. Ngenger - ngenger - ngabdi
12. Ngenteni - ngentosi - ngrantos
13. Ngimpi - ngimpi - nyupena
14. Ngirim - ngintum - ngintun
15. Ngising - bebanyu - bobotan
16. Ngombe - nginum - ngunjuk
17. Ngongkon - ngengken - ngutus, ngaturi
18. Nguyuh - toyan - turas
19. Nyambut gawe - nyambut damel - ngasta damel
20. Nyekel - nyepeng - ngasta
21. Nyilih - nyambut - ngampil
22. Nyrengeni - nyrenggeni - ndukani
23. Nyritani - nyriyosi - nyriyosi

O.

1. Ombo - wiyar - wiyar
2. Obat - jampi - usada
3. Oleh - angsal - pikantuk, kepareng
4. Ompong - ompong - dhaut
5. Ora - boten - boten

P.

1. Padha - sami - sami
2. Padusan - padusan - pasiraman
3. Paidon - paidon - kecohan
4. Panas - benter - benter
5. Pangan - tedhan - dhaharan
6. Pangilon - pangilon - paningalan
7. Paturon - patileman - pasareyan
8. Payung - payung - songsong
9. Petan - petan - ulik
10. Pikir - manah - penggalih
11. Pilis - pilis - blonyoh
12. Pitik - ayam - ayam
13. Prau - kapal - baita
14. Pupak - pupak - dhaut
15. Pupur - pupur - tasik
16. Putih - pethak - pethak
17. Putu - putu - wayah

R.

1. Rabi - emah-emah - krama
2. Rada - radi - radi
3. Rasa - raos - raos
4. Rata - radin - radin
5. Raup - raup - suryan
6. Rekasa - rekaos - rekaos
7. Rupa - warni - warni

S.

1. Sabuk - sabuk - peningset
2. Sadela - sekedhap - sekedhap
3. Sadulur - sadherek - sadherek
4. Salin - gantos - gantos
5. Sandhangan - pangangge - pangagem
6. Sapi - lembu - lembu
7. Sapih - sapih - pegeng
8. Sapu - sapu - samparan
9. Sega - sekul - sekul
10. Segara - seganten - seganten
11. Selir - selir - ampil, ampeyan
12. Sendhok - sendhok - lantaran
13. Silih - sambut - ampil
14. Slamet - wilujeng - sugeng
15. Suwe - dangu - dangu

T.

1. Takon - taken - ndangu, nyuwun pirsa
2. Tandang gawe - nyambut damel - ngasta damel
3. Tandha tangan - tandha tangan - tapak asta
4. Tandur - tanem - tanem
5. Tangi - tangi - wungu
6. Tapihan - tapihan - nyampingan
7. Teka - dugi, dhateng - rawuh
8. Teken - teken - lantaran
9. Tetak, sunat - tetak, sunat - supit
10. Tiba - dhawah - dhawah
11. Tilik - tuwi - tuwi
12. Tuku - tumbas - mundhut
13. Turah - tirah - tirah
14. Turu - tilem - sare, nendra
15. Turun - turun - tedhak

U.

1. Udan - jawah - jawah
2. Udheng - iket - dhestar
3. Ukiran - jejeran - jejeran
4. Ulem-ulem - ulem-ulem - atur-atur
5. Umur - umur - yuswa
6. Undang - ngundhang - ngaturi
7. Urip - gesang - sugeng
8. Utang - nyambut - ngampil
9. Uyah - sarem - sarem

W.

1. Wadi - wados - wados
2. Wadon - estri - estri
3. Wahing - wahing - sigra
4. Wani - wantun - wantun
5. Waras - saras - waluya
6. Watu - sela - sela
7. Watuk - watuk - cekoh
8. Wayah - wanci - wanci
9. Wayang - ringgit - ringgit
10. Wedhus - menda - menda
11. Wedi - ajrih - ajrih
12. Wengi - dalu - dalu
13. Weruh - sumerep - priksa, uninga
14. Weweh - nyukani - peparing
15. Wirang - isin - lingsem
16. Wisuh - wisuh - wijik
17. Wong - tiyang - tiyang
18. Wuda - wuda - lukar
19. Wudun - wudun - untar
20. Wutuh - wetah - wetah

Y.

1. Yekti - yektos - yektos
2. Yen - menawi - menawi

Sumber : Kawruh BASA JAWA PEPAK

Tidak ada komentar:

Posting Komentar